
Μανώλης Καλομοίρης
Συνθέτης, Αρχιμουσικός
Γεννήθηκε στη Σμύρνη στις 14/12/1883. Γόνος αστικής οικογένειας της Σμύρνης, όπου και πήρε τα πρώτα μαθήματα μουσικής. Συνέχισε σπουδάζοντας πιάνο στην Αθήνα και αργότερα στην Κωνσταντινούπολη. Ολοκλήρωσε μουσικές σπουδές στο Πανεπιστήμιο Μουσικής και Παραστατικών Τεχνών της Βιέννης (1901-06). Μετά την αποφοίτησή του έζησε και εργάστηκε ως καθηγητής πιάνου στο Χάρκοβο της Ρωσίας (τώρα της Ουκρανίας) (1906-1910), όπου γνώρισε καλά τη ρωσική μουσική. Συνδέθηκε στενά με τον λογοτέχνη Γιάννη Ψυχάρη και τον ποιητή Κωστή Παλαμά. Τάχθηκε υπέρ των δημοτικιστών και του Ελευθερίου Βενιζέλου, κινούμενος με πραγματισμό στον γεμάτο ανατροπές εγχώριο ιστορικό περίγυρο (1900-1960). Αρθρογραφούσε στο περιοδικό Νουμάς και το 1908 δημοσίευσε το διάσημο μανιφέστο του για τη δημιουργία «Εθνικής Σχολής» στην ελληνική μουσική, ερχόμενος σε ρήξη με την προϋπάρχουσα «Επτανησιακή». Με πρότυπα τη γερμανική (βαγκνερική) και τη ρωσική σχολή, δημιούργησε τα πρώτα μεγάλα συμφωνικά έργα στην Ελλάδα. Συνέθεσε πέντε όπερες, μουσική δωματίου και κύκλους τραγουδιών. Το έργο του δημιούργησε σχολή, η οποία ωστόσο παρήκμασε μετά τον θάνατό του (1962). Διετέλεσε καθηγητής πιάνου και ανώτερων θεωρητικών στο Ωδείο Αθηνών (1911-19), Γενικός Επιθεωρητής Στρατιωτικών Μουσικών (1918-20, 1922-37), αντιπρόεδρος του Διοικητικού Ανώτατου Συμβουλίου Μουσικής, πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Συνθετών, Συγγραφέων και Εκδοτών (1947). Το 1945 ψηφίστηκε μέλος της Ακαδημίας Αθηνών. Συνετέλεσε αποφασιστικά στην οργάνωση της μουσικής παιδείας ιδρύοντας το Ελληνικό Ωδείο (1919) και το Εθνικό Ωδείο (1926), το οποίο διηύθυνε μέχρι το 1948. Ίδρυσε και διηύθυνε τον βραχύβιο Εθνικό Μελοδραματικό Όμιλο (1933-35). Συμμετείχε στην ίδρυση και υπήρξε πρόεδρος της Ένωσης Ελλήνων Μουσουργών (1936-45, 1947-57). Πέθανε στην Αθήνα στις 03/06/1962. Διαδραμάτισε καθοριστικό ρόλο στη διαμόρφωση του μουσικού τοπίου στην Ελλάδα και ειδικότερα στην ίδρυση και εξέλιξη της Εθνικής Λυρικής Σκηνής. Διετέλεσε Γενικός Διευθυντής και πρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου της (1950-52). // Τελευταία ενημέρωση βιογραφικού σημειώματος: Νοέμβριος 2015 - Η κάτωθι εργογραφία συμπληρώνεται.