Λεονί Ρύζανεκ
Μονωδός, Υψίφωνος
Γεννήθηκε στη Βιέννη στις 14/11/1926. Σπούδασε με τον Άλφρεντ Γέργκερ και τον Ρούντολφ Γκρόσμαν. Πρωτοεμφανίστηκε στην όπερα το 1949 στο Ίνσμπρουκ ως Αγάθη [Ο ελεύθερος σκοπευτής/Der Freischütz]. Στη διάρκεια της σταδιοδρομίας της ξεχώρισε ως δραματική υψίφωνος σε ιταλικό ρεπερτόριο και διέπρεψε επίσης σε έργα του Ρίχαρντ Στράους. Η σταδιοδρομία της απογειώθηκε όταν την κάλεσε ο Βίλαντ Βάγκνερ να εμφανιστεί ως Ζιγκλίντε [Η βαλκυρία/Die Walküre] στο πρώτο μεταπολεμικό Φεστιβάλ του Μπαϋρόυτ (1951). Ακολούθησαν σειρές εμφανίσεων στις Κρατικές Όπερες της Βαυαρίας (1952) και της Βιέννης (1954), στη Βασιλική Όπερα του Λονδίνου (1953), στη Σκάλα του Μιλάνου (1954), στο Παρίσι (1955). Πρωτοεμφανίστηκε στη Μητροπολιτική Όπερα της Νέας Υόρκης το 1959 ως Λαίδη Μάκμπεθ [Μάκμπεθ/Macbeth], αντικαθιστώντας τη Μαρία Κάλλας. Στη MET τραγούδησε σε 299 παραστάσεις, ερμήνευσε 24 ρόλους και πρωταγωνίστησε στις πρώτες αμερικανικές παρουσιάσεις των έργων Μάκμπεθ [Macbeth], Ναμπούκκο [Nabucco], Η Αριάδνη στη Νάξο [Ariadne auf Naxos], Η γυναίκα δίχως σκιά [Die Frau ohne Schatten] και Κάτια Καμπάνοβα [Káťa Kabanová]. Τελευταία της εμφάνιση εκεί ήταν ως Κοντέσα [Ντάμα Πίκα] το 1996. Το 1996 εμφανίστηκε, επίσης, για τελευταία φορά στο Φεστιβάλ του Ζάλτσμπουργκ ως Κλυταιμνήστρα [Ηλέκτρα/Elektra]. Αμέσως μετά διορίστηκε επιμελήτρια του Φεστιβάλ της Βιέννης, θέση που κράτησε έως τον θάνατό της. Στο τέλος της σταδιοδρομίας της ερμήνευε ρόλους δραματικής μεσόφωνου, όπως της Όρτρουντ [Λόενγκριν/Lohengrin], της Ηρωδιάδας [Σαλώμη/Salome] και της Κλυταιμνήστρας [Ηλέκτρα/Elektra]. Ερμηνείες της διασώζονται σε πλήθος εξαιρετικών ηχητικών και οπτικοακουστικών καταγραφών (DG, EMI, Decca, RCA, Philips, Claves). Απεβίωσε στη Βιέννη στις 07/03/1998. Με την ΕΛΣ συνεργάστηκε άπαξ, ερμηνεύοντας τον ρόλο της Μήδειας στην ομώνυμη όπερα του Κερουμπίνι, στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Αθηνών (Ηρώδειο, 1972-73).