Έλενα Νικολαΐδη
Μονωδός, Μεσόφωνος
Γεννήθηκε στη Σμύρνη ή στη Φώκαια της Μικράς Ασίας στις 15/06/1909 (ή 1906). Ήρθε με τους γονείς της στην Ελλάδα το 1919. Σπούδασε μονωδία στο Εθνικό Ωδείο με τον Θάνο Μέλλο και την Αργυρώ Γκίνη και μετεκπαιδεύτηκε στη Βιέννη με υποτροφία του Πανεπιστημίου Αθηνών. Εντάχθηκε στο Γ΄ Ελληνικό Μελόδραμα το 1929, πρωτοεμφανίστηκε στο Θέατρο Κεντρικόν και συμμετείχε σε παρουσιάσεις των έργων Το στοιχειωμένο γεφύρι του Σακελλαρίδη (1930), Το δαχτυλίδι της μάνας του Καλομοίρη (1933) και Κάρμεν [Carmen] (1936). Το 1936 αναδείχτηκε στον διαγωνισμό Μπελβεντέρε της Βιέννης και προσκλήθηκε από τον Μπρούνο Βάλτερ να εμφανιστεί αμέσως στην Κρατική Όπερα της Βιέννης ως Πριγκίπισσα Έμπολι [Ντον Κάρλος/Don Carlos]. Κατά το διάστημα 1937-48 υπήρξε στέλεχος του θεάτρου αυτού, ενώ στο διάστημα 1941-44 τραγουδούσε και στη Λαϊκή Όπερα της Βιέννης. Ταυτόχρονα, εμφανιζόταν σε μεγάλα ευρωπαϊκά κέντρα όπερας όπως: Βασιλική Όπερα Λονδίνου, Σκάλα του Μιλάνου, Όπερα της Πράγας, Φεστιβάλ του Ζάλτσμπουργκ. Περιόδευσε επίσης σε Αίγυπτο και Αυστραλία. Το 1948 πήγε στις Η.Π.Α. Υπήρξε βασικό στέλεχος της Μητροπολιτικής Όπερας της Νέας Υόρκης, όπου εμφανίστηκε, μεταξύ άλλων, ως Άμνερις [Αΐντα/Aida] και Κλυταιμνήστρα [Ηλέκτρα/Elektra] (1950-56). Έως το 1964 τραγούδησε στα μεγαλύτερα λυρικά θέατρα της Αμερικής, όπως Όπερα του Σαν Φρανσίσκο, Όπερα του Σικάγου, Κάρνεγκι Χολ κ.α. Εγκαινίασε ως σολίστ τις συναυλίες της ΚΟΑ στο πρώτο Φεστιβάλ Αθηνών (1955). Τιμήθηκε από το Αυστριακό Κράτος με τον τίτλο της Kammersängerin. Στην Ελλάδα τιμήθηκε με τον Σταυρό του Σωτήρος και με τον Ταξιάρχη του Φοίνικα. Ερμηνείες της διασώζονται και κυκλοφορούν σε ηχογραφήσεις (Preisler Records, Archipel, Koch, NAXOS, ORF κ.ά.). Για δεκαετίες δίδασκε μονωδία στο Κρατικό Πανεπιστήμιο της Φλόριντα και στο Στούντιο Όπερας του Χιούστον. Αποσύρθηκε από τη διδασκαλία το 1994. Στην ΕΛΣ εμφανίστηκε δύο φορές, ως Κάρμεν [Κάρμεν/Carmen] (1948-49) και ως Ορφέας [Ορφέας και Ευρυδίκη/Orfeo ed Euridice] (Ηρώδειο, 1956). Απεβίωσε στις Η.Π.Α. στις 14/11/2002.